воскресенье, 6 мая 2012 г.

ШАХРЕ,КИ ДАР ОН ДИЛБАР АСТ!





Достони гулому пешкори Cадри чахон - подшохи Бухоро

Бандаи Садри чахон, подшохи Бухороро, ки гуломи бовафое буд, бегунах тухмат кардаанд ва аз тарсу хашми Садр пинхонй аз Бухоро гурехт. Овораи шахрхои Хуросон шуд. Дах сол хамчунон саргардон буд. Окибат аз оворагиву дурии ватану шох ба хаёли бозгашт афтод.

Дар Бухоро бандаи Садри чахон
Муттахам шуд, гашт аз садраш нихон,
Муддати дах сол саргардон бигашт,
Гах Хуросон, гах Кухистон, гох Дашт.
Аз паси дах сол у аз иштиёк,
Гашт бетокат аз айёми фирок.
Гуфт: Тоби фуркатам з-ин пас намонд»,
Сабр кай монад халоатро нишонд?
Аз фирок ин хокхо шура бувад,
Об зарду гардаву тира шавад...

Пеши худ фикр кард: - Ба Бухоро бармегардам ва худро таслими шох мекунам. Харчи мехохад бикунад, бехтар аз оворагй ва дарбадарй аст.

Гуям: - Афкандам ба пешат чони хеш,
Зинда кун, ё сар бибур моро чу меш!
Куштаю мурда ба пешат эй камар,
Бех, ки шохи зиндагон чои дигар!

Яке аз ошноён гуфт: - Ба Бухоро боз нагард, чонат дар хатар аст. Садри чахон ба ту хашм гирифтааст ва дигарон ба ту тухмат задаанд.
Фирори ту шохро бештар хашмгин кардааст ва туро мекушад.

Дарнигар пасро ва аклу пешро,
Хамчу парвона масузон хешро.

Мард гуфт: - Эй дуст! Пандам мадех! Чонам дар мухаббати Садри чахон аст ва аз дурии у дар ранчам. Беш аз ин хам тоби дурй аз ёру диёр надорам.
Бо ин хаёл рохй ба Бухоро шуд.

Ошиконро хар замоне мурданест,
Мурдани ушшок худ як навъ нест.
У дусад чон дорад аз чони Худо
В-он дусадро мекунад хар дам фидо.
Гарчи ин ошик Бухоро меравад,
На ба дарсу на ба усто меравад.
Ошиконро шуд мударрис хусни дуст,
Дафтару дарсу сабакшон руйи уст.

Ошноён уро диданд ва дар шигифт шуданд. Гуфтанд:
- Худро пинхон кун. Сипохиён дар чустучуи ту хастанд.
Мард гуфт:
- Ман ташнае хастам. Ташнаи обро наметавон аз нушидан боз дошт. Ман омадаам худро ба шох таслим кунам, хар чи кунад, мепазирам.
Ин бигуфту ба суи шох ба рох афтод. Хар кас уро медид, бар чонаш метарсид, намедонист, ки у парвона аст ва аз сухтан намехаросад.

Хамчу парвона шарар аз нур дид,
Ахмакона дарфитод, аз чон бурид.
Лек шамъи ишк чун он шамъ нест,
Равшан андар равшан андар равшанист.
У ба акси шамъхои оташист,
Менамояд оташу чумла х(в)ашист.

Хикоят мекунанд, ки дар канори шахри Рай (номи шахре дар Ирон) масчиде буд, ки мардум онро мехмонкуш меномиданд. Чун, ки хар кас шабе дар он мехобид, бомдод зинда аз хоб барнамехост.

Хеч кас дар вай нахуфтй шаб зи бим,
Ки на фарзандаш шудй он шаб ятим.
Баски андар вай гарибу ур рафт,
Субхудам чун ахтарон дар гур рафт.

Мардум мегуфтанд: - Ин масчид чои париён аст. Ки шабхо ба сари мехмон мерезанд ва уро мекушанд. Дигарон мепиндоштаанд, ки дар масчид таслиме ниходаанд, ва чони хар касро, ки шаб он чо бимонад, мегирад. Рузе дарвеше аз рох расид ва касд кард, ки шаб он чо бихобад. Мардумон уро аз хатаре, ки пешбинй мешуд, огох кардаанд. Дарвеш гуфт:
- Шунидаам ва имшаб мехохам хакикатро дарёбам. Ман аз марг наметарсам. Хар кас як бор мемирад. Марг даре хаст, ки ба суи чахоне фароху озод кушода мешавад.

Гуфт: Эй ёрон! Аз девон наям,
Ки зи « Ло хавло» заиф ояд паям.
Эй харифон! Ман аз онхо нестам,
К-аз хаёлоте дар ин рох бистам.
Аз гумону аз якин болотарам,
В-аз аломат барнамегардад сарам.
Он гариби шахри сарболоталаб,
Гуфт6 – Мехусбам дар ин масчид ба шаб.
Масчидо! Гар Карбалои ман шавй,
Каъбаи хочатравои ман шавй!

Ва хамон шаб дар масчид бимонд. Нимахои шаб садои хавлноке шунид, ки мегуфт: - Хам акнун барои гирифтани чонат меоям .
Ва ин садо панч бор такрор шуд. Мард аз шунидани овоз натарсид ва андешид, ки ман худамро ба Худо супоридаам, барои марг хам омодаам.
Хеч чиз наметавонад маро битарсонад.

Барчахиду бонг зад: - Ки, киё!
Хозирам инак, агар мардй, биё!

Хамин, ки фарёди у баланд шуд, ногахон таслим шикаст ва девори масчид хам шикасту он кадар зар аз шикоф берун рехт, ки рох банд омад.
Ин масал барои он аст, ки набояд аз марг тарсид ва мардона ба пешвози он рафт. Гуломи Садри чахон хам бо ишке, ки ба дидори шох дошт, тарсу бимро фаромуш кард ва дил ба дарё зад. Садри чахон хам гох гох аз вафодории гулом ёд мекард, аз гурезаш гамгин буд.

Мавч мезад дар дилаш афви гунах,
Ки зи хар дил то дил омад рузи нах.
Ки зи дил то дил якин равзвн бувад,
На чудою дур, чун ду тан бувад.
Чун дар ин дил барки мехри дуст част,
Андар он дил дусти медон, ки хаст.
Хикмати Хак дар Казову дар Кадар,
Кард моро ошикони якдигар.
Чумла ачзои чахон з-он хукм пеш,
Чуфти чуфту ошикони чуфти хеш.
Хаст хар чузве зи олам чуфтхох,
Рост хамчун кахрабову барги кох.

Бо мухаббате, ки дар дили шоху гулом буд, чун дубора баргашт, мухаббати у дар дили шох бештар шуд. Гулом хам омада буд, ки агар бояд кушта шавад. Дар хузури дуст бошад.

Хар, ки андар кори ту шуд марги дуст,
Бар дили ту бе карохат дуст уст!

Гулом, ки чашмаш ба Садри чахон афтод, бехуш шуд ва чун чуби хушк накши замин гардид. Хар чи уро гулоб заданд ва хаво доданд, аз чо начунбид.
Садри чахон гуфт:

Гуфт: - Ошик дуст мечуяд ба тафт,
Чунки маъшук омад, он ошик бирафт.

Гуфтаанд, ки пашша назди Сулаймон омад ва аз дасти бод шикоят кард, ки маро осуда намегузорад.

Гуфт пашша: - Доди ман аз дасти бод,
Ки у дасти зулм бар мо баркушод.
Мо зи зулми у ба тангй андарем,
Бо лаби баста аз у хун мехурем.

Сулаймон бодро хозир кард. Чун бод омад пашша ру ба гурез ниход.
Сулаймон гуфт: - Кучо мераввй? Дар руи душман сухани худ боз гу!

Гуфт: Эй шах! Марги ман аз буди уст,
Худ сиях ин рузи ман аз дуди уст.
У чу омад, ман кучо ёбам карор,
К-у барорад аз ниходи ман димор.

Садри чахон чун гуломро, бад-он хол дид, уро дар бар гирифт ва навозиш кард. Гулом чашм кушод ва гуй дунёро дар багал дошт. Ба пои шох афтоду гуфт:
- Ман аз тухмати хасудон гурехтам, вале хар чо гаштам мехрубон чун ту наёфтам.
Мегуфт ва ашки шодй мерехт. Мардум аз холи у гирён шуданд, ки ин чи ашку вафое аст!

Акл хайрон, ки чй ишк асту чй хол,
То фироки у ачабтар, ё висол.
Бо ду олам ишкро бегонагй,
Андар у хафтоду ду девонагй.
Гайри хафтоду ду миллат кеши у,
Тахти шохон тахтабанди пеши у.
Мутриби ишк ин занад вакти симоъ,
Бандагй банду Худованди сидоъ.
Кошки хастй замоне доштй,
То зи хастон пардахо бардоштй.
Бе тафаккур пеши хар донанда хаст
Он, ки бо шурида, шуронанда хаст!

Маъшуке аз ошики худ пурсид:
- Ту гирди чахон гаштй? Кадом шахр аз шахрхоро хуштар дидй?
Гуфт: - ШАХРИ ДИЛДОРРО!

Гуфт маъшуке ба ошик. Эй фато!
Ту ба гурбат дидай бас шахрхо.
Пас кадомин шахр аз онхо хуштар аст?
Гуфт: ОН ШАХРЕ, КИ ДАР ОН ДИЛБАР АСТ!

Дурии ошик аз маъшук озмоиш аст. Агар аз бало чашм нагардогнй окибат хушй хохй ёфт.
Ин тамсилро бишунав ва аз бало нахарос! Нахудро бонуи хона дар деги хурок мерезад, чушиш уро болову поин мекунад. Нахуд ба кадбону мегуяд:
- Ту, ки маро харидй, моли ту хастам. Дигар чаро мечушониям?
Кадбону мегуяд:
- З-он начушонам, ки макрухи манй,
Балки то гирй ту завки чошнй!

То туро начушонам, маза пайдо намекуни ва хурдани боб намешавй!
Нахуд гуфт: - Агар чуни наст. Чи кадар мехохй, бичушон. Кафгир ба сарам бизан то пухта шавам ва шоистаи дастархони ту гардам!

Хамчу пилам, бар сарам зан захму дог,
То набинам хоби Хиндустону бог.

Маснавии маънавй. Мавлоно Чалолуддини Мухаммади Балхй.
Хикоёти Маснавй . Бо тахрири Ахмад Нафисй.

Комментариев нет:

Отправить комментарий