МУНОЗИРАИ МАЧНУН БО АХЛИ СУРАТ

Гуфтани хешовандон Мачнунро, ки хусни Лайлй ба андозаест, чандон нест. Аз у нагзтар дар шахри мо бисёр аст, яке ва ду ва дах бар ту арза кунем, ихтиёр кун, моро ва худро ворахон. Ва чавоб гуфтани Мачнун эшонро.

Аблахон гуфтанд Мачнунро зи чахл:
«Хусни Лайлй нест чандон, хаст сахл.
Бехтар аз вай садхазорон дилрабо
Хаст хамчу мох андар шахри мо.
Нозанинтар з- у хазорон хурваш
Хаст, бигзин з-ин хама як ёри хуш.
Ворахон худрову моро низ хам,
Аз чунин савдои зишти муттахам»
Гуфт: Сурат куза асту хусн май,
Май Худоям медихад аз зарфи вай.
Мар шуморо сирка дод аз кузааш,
То набошад ишки утон гушкаш».
Сурати Юсуф чу чоме кард хуб,
З-он падар мехурд сад бодай туруб.
Боз ихвонро аз он захр об буд,
К-андар эшон захри кина мефузуд.
Боз аз вай мар Зулайхоро шакар,
Мекашад аз ишк афюни дигар.
Гуна - гуна шарбату куза яке,
То намонад дар майи ишкат шаке.
Аз яке куза дихад захру асал,
Хар якеро дасти Хак азза ва чал.
Куза мебини, валекин он шароб
Руй нанмояд ба чашми носавоб. Маснавии маънавй.

Максуди Мавлоно ин аст, ки агар латифи ишк ба «хубй» таалук гирад, онро «махбуб» мекунад.
Фармуд, ки хар ки махбуб аст, хуб аст ва ЛО ЮНЪАКАСУ.
Лозим нест, ки хар ки хуб бошад, махбуб бошад. Хубй чузви махбубй аст ва махбубй асл аст.
Чун махбубй бошад, албатта хубй бошад. Чузви чизе аз куллаш чудо набошад ва мулозими кулл бошад. Дар замони Мачнун хубон буданд аз Лайлй хубтар, аммо махбуби Мачнун набуданд. Мачнунро мегуфтанд, ки аз Лайлй хубтаронанд, бар ту биёрем. У мегуфт, ки охир ман Лайлиро ба сурат дуст намедорам ва Лайлй сурат нест. Лайлй ба дасти ман хамчу чоме хаст. Ман аз он чом шароб менушам. Пас ман ошики шаробам, ки аз у менушам ва шуморо назар ба кадах аст, аз шароб огох нестед.
Агар маро кадахи заррин буд мурассаъ ба чавхар ва дар у сирко бошад, ё гайри шароб чизи дигар бошад, маро он ба чй кор ояд? Кадуи кухнаи шикаста, ки дар у шароб бошад, ба назди ман бех аз он кадах ва аз сад чунон кадах. Инро ишке ва шавке бояд, то шаробро аз кадах бишносад.
Шеърро низ ба чоми шароб ташбех кардаанд, ки чом лафз асту шароб маъно. Баъзе хумору муштоки шаробанд ва баъзе дигарро назар ба кадах аст.
Соиб ба хамин истиора дар байти зебое галабаи «Тааллук ба лафз» - ро бар « Ишк ба маъно» дар сабки хиндй баён кардааст:
Хун аст зи сангинй лафзи дили маъно,
Аз бода бувад шишаи мо хушроботар»
Аз ин чихат орифон «Карашмаи хуснро» -ро ба «Карашмаи маъшукй» фарк мениханд ва аз карашмаи маъшукй аглаб ба «ОН» « Малохат» таъбир мекунанд.
Хуснат ба иттифоки малохат чахон гирифт,
Оре, ба иттифок чахон метавон гирифт. Хофиз.
Ин ки мегуяд он хуштар зи хусн,
Ёри мо ин дораду он низ хам. Хофиз.

Ва он чи Мачнун ба маломатгарон гуфт:

«ТУ МУ МЕБИНИЮ МАН ПЕЧИШИ МУ,
ТУ АБРУ, МАН ИШОРАТХОИ АБРУ.
ТУ ЛАБ МЕБИНИЮ ДАНДОН, КИ ЧУН АСТ,
ДИЛИ МАЧНУН ЗИ ШАКАРХАНДА ХУН АСТ» Маснавии маънавй.

(Чалолиддини Румй. ФИХИ МО ФИХИ. Мунтахаби маколот. Абдуллох Муллобокизодаи Шавткй, Маснавии Маънави. Мавлоно чалолуддин Мухаммади Балхи. Бар асоси матни Р. Николсон ва мукобила бо нусхахои дигар. Нашри замон. Техрон-2001)